Pembekurt
[Pectinophora gossypiella Saund. (Lepidoptera: Gelechidae)]
Tanımı ve Yaşayışı
Vücut ve kanatlar gri-kahverengidir (Şekil 53). Ön kanatlar üzerinde enine koyu çizgiler ve lekeler vardır. Yılda 4-5 döl verebilir. Bir dişi, 800 kadar yumurtayı pamuk bitkilerinin tarak, çiçek ve kozalarına tek tek ya da küçük gruplar halinde bırakır. Yumurtadan yeni çıkan larvalar, parlak beyaz renkli ve oldukça şeffaftır. Her segmentte pembe lekeler ve kısa kıllar vardır. Daha sonra hemen tarak, çiçek ve kozanın içine girer ve kendisini gizler. Zararlının rengi üçüncü larva döneminde pembeye dönüşür ve ismini de bu renkten dolayı alır. Son dönem olan beşinci dönemde ise renk daha da koyulaşarak kırmızımsı pembeye dönüşür. Larva dönemi yaz aylarında yaklaşık olarak 15 gündür.
Olgunlaşan larva koza kabuğunda bir delik açarak dışarı çıkar ve toprağa iner. Diyapoza giren larvalar ise kışı kör kozalar veya çiğit içerisinde genellikle 4. ve 5. dönem larva olarak geçirir. İlk erginler mart sonu veya nisan ayı başından itibaren çıkmaya başlarlar.
Pembekurt ergini ve larvası.
Zararlı Olduğu Bitkiler ve Zarar Şekli
Pamuk, yonca, hibiscus çeşitleri, bamya, sarıhatmi, gülhatmi gibi Ebegümecigiller familyasına bağlı bazı bitkiler konukçuları olarak bilinmektedir. Pembekurtun larvaları zararlıdır. Yumurtadan çıkan larvalar tarak, çiçek ve kozanın içine girerek beslenir. Çiçekte beslenen larva döllenmeyi engeller ve bu çiçeklerden koza meydana gelmez. Ayrıca çiçekte beslenmeleri sırasında “rozet çiçek” denilen kapalı çiçek oluşumuna neden olur (Şekil 55). Zararlı, kozada çiğitler ile beslenir. Yoğun bulaşmalarda kör koza denilen durum ortaya çıkar ve zarar %80’e kadar ulaşabilir.
Rozet çiçek oluşumu ve Kör koza
Kültürel Mücadele
Pembekurt mücadelesi kültürel yöntemler ve yasal mevzuat çerçevesinde yürütülmektedir. Yasal mevzuat gereği, çiftçilerimizin dikkat edecekleri hususların başında Pembekurttan ari sertifikalı tohumluk kullanmaları, tarla temizliğini yapmaları ve yakmak için toplanan kör kozalı sapları mart ayı sonuna kadar tüketmeleri gelmektedir. Ayrıca çırçır fabrikalarının faaliyetleri 31 Mart’a kadar sona erdirilmelidir.
Tarla temizliği gelecek yılın zararlı popülâsyonunu azaltmada çok önemlidir. Bu nedenle pamuk hasadından sonra tarlada kalan saplar, sap keserle kesilerek derin sürülmeli veya toplanarak yakılmalıdır. Hasattan sonra hayvan sürülerini tarlalarda otlatmak, tarlada kalan yeşil ve kör kozaların yenilmesine neden olacağından pembekurt’un kışlayan popülâsyonunun azaltılması açısından önemlidir.
Tohum temizliği için tohumların delinte edilmiş olması gereklidir. Çırçırlama işleminde Sawgine ve Linter makinelerinden geçmiş tohumluk çiğitler Pembekurt’tan temizlenmektir. Rollerjin’den geçmiş bulaşık tohumluk çiğit ise sterilizasyon veya fümigasyona tabi tutulmalıdır. Ekim nöbeti ve erken hasat yapılması zararlı ile mücadelede yarar sağlamaktadır.
Mevsim içinde tarlada görülen rozet çiçeklerin toplanıp yok edilmesi popülasyonun azaltılması açısından yararlıdır (Anonim 2011h).
Pembekurt’un zarara neden olduğu pamuk ekim alanlarında nektarsız ve tüysüz çeşitlerin ekimi tercih edilmelidir. Çünkü Pembekurt’un nektarsız pamuk çeşitlerinde, nektarlılara göre % 40 oranında daha az popülâsyon oluşturduğu (Schuster, 1979), tüysüz pamuk hatlarında ise tüylü hatlara göre % 40-60 oranında daha az zarara neden olduğu belirlenmiştir (Lukefahr, 1977).
("TEORİDEN PRATİĞE KÜLTÜREL MÜCADELE" kitabından)
(ISBN: 978-605-9175-21-0)
Facebook'ta Yayınla>