Koyunlarda enterotoksemi (çelerme)
Ahmet EVCÄ°
Veteriner Hekim

Tanınması: Barsaklarda bulunan clostridium perfringens tip D bakterisinin çoğalarak toksin salgılamasından ileri gelen ve ani ölümlere neden olan bir hastalıktır.

Etkeni ve Hastalığın Oluşumu: C1. perfiringens tip D, doğada yaygın olarak rastlanan anaerop bakterilerdir. Toprakta, sularda ve normal hayvanların barsaklarında mevcut olan bir bakteridir.

Belirli bakım ve besleme şartlarında barsak lumeni içinde hızla çoğalır ve yüksek miktarlarda toksin salgılayarak hayvanın ölümüne yolaçar.

Aşağıdaki şartlar, Enterotoksemi hastalığının oluşumunda önemli rol oynar:

* Hayvanların büyüme ve gelişme devresinde bulunmaları,

* Gelişme hızının yüksek ve kondisyonlarının iyi olması,

* Süt emme devresinde, kuzuların aşırı miktarda süt emmesi,

* Hububat ağırlıklı rasyonlarla besleme,

* Kaba yemlerle beslenmekte olan hayvanların, birdenbire yoğun bir şekilde, hububat ağırlıklı kesif yemlerle beslenmeye başlanması,

* Körpe veya dane tutmaya başlamış hububat türünden otlar bakımından çok zengin olan meralarda veya tarlalarda otlatma,

* Kuzularda tenya invazyonları.

Enterotoksemi, esas olarak koyunlara mahsustur. Seyrek olarak sığırlarda, bol sütle beslenen buzağılarda, keçi ve develerde de görülür.

Sürü hayvancılığı için en kritik olan mevsim ilkbahar sonları ve yaz aylarıdır. Her yaş koyunda görülse de, en çok kuzularda ve toklularda rastlanmaktadır.

Hastalık her bölgede görülebilir.

Mortalite (ölüm) oranı %100’ dür.

Belirtileri: Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı, iki hafta sonra klinik olaylar görülmeye başlar. Hastalık çoğunlukla çok hızlı bir seyir takip ettiği için, hayvanın ne zaman hastalanıp, öldüğünü çoğu zaman takip etmek mümkün olmaz. Az bir zaman önce sapasağlam olduğu bilinen hayvanın merada veya ağılda ölüsü bulunabilir.

Hastalığın daha hafif seyrettiği olaylarda ise yem yemeyi birden kesme, durgunluk, esneme, yüz kaslarında seğirme gibi belirtiler görülebilir. Bazen hastalık süresi 12-24 saat sürebilir. Hasta hayvan sürünün arkasında kalır, yürürken yalpalar ve ağızdan köpük tarzında salya akıntısı gelir. Dönme hareketleri yapar, solunum durur ve aniden düşerek ölür.

Teşhisi: Bazı hastalıklarla değişik yönlerden birbirine benzese de hayvanın beslenme şekli, bu hastalık hakkında bir ön fikir vermektedir.

Hastalığın kesin teşhisi, laboratuvar muayenesi sonucunda yapılmaktadır. Kadavra çabuk bozulduğundan, otopsi kısa sürede yapılmalı ve laboratuvar yakınsa, böbrekler ve bağırsaklardan iki üç parça uçlarından iple bağlanarak kesilir ve içeriğiyle birlikte alınarak gönderilmelidir.

Tedavi ve Koruma: Hastalık çok hızlı seyrettiğinden, tedavi imkanı yoktur. Ani yem değişikliği yapmak, hayvanların önlerinde daima kaba yem bulundurmak, hasadı yapılmış ekin tarlalarında (anızda) otlatmamak gibi beslenme konusunda önlemler alınabilir.

En garantili yöntem, hastalık mevsiminden 1-1,5 ay önce ilkbahar ve sonbaharda hayvanların aşılanmasıdır. Kuzular ilk yıl iki defa aşılanırsa, sonraki yıllarda tek aşılama yeterli olabilir.

Hayvanların yetiştirilme yönlerine göre çeşitli aşılama proğramları hazırlanabilir. Ülkemizde uygulanan aşılama şekli sütten kesilmiş kuzu, toklu ve koyunlara uygulanan aşılama proğramıdır. Koyun ve keçilere ilk aşılamadan 6 ay sonra yapılacak ikinci bir aşılama, doğacak olan kuzulara kolostral antitoksin sağlaması açısından çok önemlidir.

Facebook'ta Yayınla>
Soru / Yorum Eklemek İçin Tıklayınız
..:: Sorular / Yorumlar ::..
Yazan : Muzaffer Aslan
Yazılış Tarihi : 8.11.2021 03:09:37
  Koyunlarda ani ölümler var na yapmalıyım
Cevap vermek için tıklayınız...
------------------------
Yazan : Kübra durak
Yazılış Tarihi : 27.04.2021 12:13:47
  Kuzularda çelertme olmaması için ne gibi önlem alabiliriz yemlemi alakalı otlanmasıylamı nasıl bir yol izleriz aşı olmuÅŸlardı
Cevap vermek için tıklayınız...
------------------------
Yazan : Metin Ertürk
Yazılış Tarihi : 20.03.2021 14:00:06
  Kuzum sürüden ayrı duruyor hiç birÅŸey yemiyor tedavisi için ne uygulamam gerekir.Ne ilaç almalıyım TeÅŸekkür ederim.
Cevap vermek için tıklayınız...
Cevaplama Tarihi : 24.05.2016 19:33:03 
Cevaplayan : hasan 
mayis haziran ayinda dedigini yapabilirsin ana ariyi kovan icine birakmana gerek yok ayrica anayi oldurup yeni ana satin alip kovana verebilirsin
------------------------
Yazan : Ali Ölmez
Yazılış Tarihi : 5.09.2020 15:00:31
  Keçilere çelerme aşısını deri altı yerine yanlışlıkla kas içine yaparsak ilaç yine de etkisini gösterir mi ?
Cevap vermek için tıklayınız...
------------------------
Yazan : Merve Ayd
Yazılış Tarihi : 13.05.2020 12:45:06
  1aylık oÄŸlaÄŸa çelerme yapılmadan yeÅŸil yedi ve hastalandı daha sonra 2defa çelerme oldu ağızdan ilaç verildi iyi olmuÅŸtu fakat bugün yine bağırıyor ve aÄŸzından su akıyor ne yapılması lazım yardımcı olabilcek biri varmı
Cevap vermek için tıklayınız...
Cevaplama Tarihi : 20.03.2016 12:55:22 
Cevaplayan : kemal  
selamün aleyküm abim ben niğde den kemal türk bu işe yeni girişiyorum ilk ekim işi yapmak istiyorum bu bitkliyi araştırdım ve yatırım için süper bir bitki bunun ekim tarihi mayıs da oluyor galiba ben ufak dan başlamak istiyorum bana yardımcı olursan çok sevinirim. ufak dan 10 metrelik mi sera yapıp başlamak istiyorum eğer yapım ii olumlu olursa emin ol devamı da çok rahat gelir
telefon numaram 0530 726 3451 ulasmanizi rica ediyorum
Cevaplama Tarihi : 4.04.2016 01:30:28 
Cevaplayan : yahya  
bizim memlekete çok safran bulunur ama nasıl hasat edecez ve nasıl satacaz bilmiyoruz sizin bize destek olmanızı istiyoruz ve bizi bilgiledirmenizi istiyoruz size olaşmamızı salıyacak bir tel numarasını bırakırsanız size ulaşacaz bu benim tel numaram 05453521412
Cevaplama Tarihi : 26.04.2016 15:46:13 
Cevaplayan : Mehmet güner 
Mersin Akdeniz ilçesinde örtü altı yetiştiriciliği yapmaktayım . Safran soğanına talibim. Burada yetiştirmek isterim. 05326569626
Cevaplama Tarihi : 24.05.2016 17:06:33 
Cevaplayan : yunus karagöl 
bursa da oturuyorum bursa da safran çicekçiligi yapmak istiyorum yardımcı olursan sevinirim
------------------------

Soru veya Yorum Eklemek için Tıklayınız



Bu konuyla ilgili tüm soru ve yorumlar girmek için tıklayınız.



Ne? nedir? Nasıldır? Nasıl yapılır? Ne zaman yapılır?
Copyright - Tarım Kütüphanesi - 2007