Tarım Kütüphanesi

Baharda ne ekelim?
Hüseyin DOĞANÇUKURU
Ziraat Mühendisi

DeÄŸerli çiftçilerimiz bu sene baharlık tarlalarınıza ne ekeceksiniz? EkeceÄŸimiz bitki çeÅŸidine nasıl karar veriyoruz? Bu kararımızı ne gibi faktörler etkiliyor? Hangi bilgiler ışığında ekeceÄŸimiz bitkiye karar veriyoruz. Uzun yıllardır ne ekiyorsak onu mu, yoksa etrafımıza bakıp Hasan AÄŸa yada Mehmet aÄŸa ne ekiyorsa bizde rüzgara kapılıp herkesle beraber mesela kuru fasulye mi ekeceÄŸiz…

Biliyorum tüm çiftçilerimizin ana amacı verdikleri emeğin karşılığı olan en yüksek geliri elde etmek. Ama uzun yıllara baktığımızda genelde çiftçilerimizin tercih ettiği ürünler o sene üretim patlaması yaparak üretimde rekor kırıp bunun sonucu olarak da düşük fiyata alıcı bulmaktadır. Geçtiğimiz yıllarda yaşadığımız kuru fasulye, kimyon , soğan, ve patates ekilişleri yakın tarihimize tarihe geçen tercih hataları olarak karşımıza çıkmaktadır.

Geçtiğimiz ülke genelinde meyve ağaçlarında yaşanan ilkbahar son donları sebebiyle meyve rekoltesi düştü buna bağlı olarak meyve fiyatları yükseldi.Aklımıza meyvelere alternatif olan kavun geliyor.Kavunda fiyat açısından iyi bir yıl yaşadı.Korkumuz bir çok çiftçinin kavun ekerek çok düşük fiyata maruz kalmasıdır.

Başka bir örnek geçtiğimiz yıllarada kimyonda yaşandı ve fiyatların yüksek geçtiği 2001 yılından sonra öyle bir kimyon ekildiki bu ekilişi tarım ilaçları sektörü bile tahmin edemediğinden kimyonun ot ilacı karaborsaya fiyatı da tohum fiyatının dörtte birine kadar düştü.Beş milyona tohum alan çiftçilerimiz bir buçuk milyona zor sattılar.

Mesela bu sene Kuru fasulyede kimilerine göre sürpriz kimilerine göre beklenen bir fiyat artışı gerçekleşti.Aşağıda Konya Ticaret Borsası verilerine göre hazırlanan grafikte Kuru fasulyenin son 5 yıldaki ortalama fiyatları gözükmektedir. 2003 te 400 bin TL ye kadar gerileyen fasulye 2004 te ortalama 1 milyon TL fiyat gördü

Aynı şekilde kimyon,patates ve kuru soğan için de bu şekilde bir grafikler çıkar o zaman şunu söyleyebilirmiyiz ; ekeceğimiz ürünün ne olacağına sadece fiyatına göre karar verirsek sonradan pişman olabiliriz. O zaman neye göre karar vereceğiz? İşte bu noktada yardımımıza ziraat mühendisliği ilmi geliyor...

Ziraat mühendisliğine göre esas olan münavebedir. Münavebe ekim nöbeti olarakta bilinir.Münavebe kısaca tarla ziraatında heryıl başka bir bitkinin ekilmesi suretiyle tarlamızda sürdürebilir tarım uygulamasının yapılmasını sağlamaktır.Amaç tarlamızı yormadan üst üste aynı bitkiyi ekmeyerek farklı ve birbirini destekleyen bitkiler ekmektir.Bu sayede bizden sonraki kuşaklarada daha kuvvetli bir toprak bırakabiliriz.

Bu yazımızda münavebenin temel esasları üzerine fazlaca değinmeden sizlere tavsiyelerde bulunmak istiyorum.İlimizde ağırlıklı olarak hububat tarımı yapıldığı için buğday ile münavebeye girecek bitkiler ön plana çıkmaktadır.Buğdaygillerle en iyi baklagiller münavebeye girmektedir.Baklagiller diyince de Fasulye,Nohut,Mercimek,Adi fiğ, Macar Fiği bitkiler akla gelmelidir. Bununla beraber buğdaydan sonra yine çok faydalı olduğunu bildiğimiz çapa bitkilerinden mısır,ayçiçeği, çerezlik kabak, patates ekilebilir. Bunlar birer örnek olup tüm çiftçiler için kendi şartlarına özel ayrı ayrı münavebe sistemleri tavsiye edilebilir. Doğal olarak ziraat ilmi sadece yetiştiricilikten ibaret değildir,bununla beraber Tarım Ekonomisini de yetiştiricilik ile birleştirmemiz gerekmektedir.Bu sebepledir ki Bakanlığımız ülkemizin ihtiyacı olan ithal ettiğimiz ürünlerde ve gelişmesini istediğimiz alanlarda desteklemeler yapmaktadır.Mesela mısırın hem silajlık ekimine hem de danelik ekimine destekleme yapılmaktadır.Buna yağlık ayçiçeği,yonca,fiğ çeşitleri eklenebilir. Bilinmesi gereken şudur ki destekleme yapılan ürünlerde fiyat tatmin etmese bile pazar problemi olmaz .

İşte yazımızın amacı ürün fiyatları ve pazar durumu ile birlikte sürdürülebilir tarımın gereği olarak münavebe sistemlerini de değerlendirmek şartı ile ekeceğimiz baharlık bitkiye karar vermemizin gerektiğidir.Bu sayede her sene acaba ektiğim bitki rekor kırıp çok para eder mi diye beklemektense ben tercihimi uygun bitkiden yana kullanarak tarlamı korudum ve önümüzdeki yılda ki buğday verimimi garanti altına aldım diyebilmektir.

Tüm çiftçilerimizi bu konuda bilinçli davranmaya gittikçe ağırlaşan pazar şartlarına karşı ziraat ilmini kullanmaya davet ediyorum.