Pestisit kalıntılarının insan sağlığı üzerine etkisi
P.Pervin AKIN
İl Kontrol Lab.
Ziraat Yük. Müh.

Tarımsal mücadelenin ana amacı ürünü hastalık, zararlı ve yabancı otların zararlı etkilerinden koruyarak kaybı en düşük seviyeye indirmektir. Birim sahadan daha fazla ürün almak, ürünlerin depolama sırasında onu zararlıların etkisinden korumak amacıyla kullanılan tarımsal mücadele ilaçlarının sayısı her geçen gün artmakta ve kullanılma oranı da hızla yükselmektedir.

Tarımsal ürünlerde bulunan tarımsal ilaç kalıntı veya türevlerine pesticide residue pestisit kalıntısı denilmektedir. Bu zehirli kalıntılar insan ve hayvan sağlığını tehdide başlamışlardır. Pestisitlerin bir kısmı çok şiddetli zehirleyici maddeler olduğundan insanların ölümüne veya yavaşça zehirlenmelerine yol açmaktadır.

Pestisit esas itibariyle insektisit, fungusit, herbisit vb. zirai mücadele ilaçlarını kapsayan kimyasal madde grubunun adıdır. Pestisitlerin uygulandıkları ürünlerdeki zehirli kalıntı veya türevlerine pestisit kalıntıları denilmektedir. Bu kalıntılar çevre kirlenmesi ve insan sağlığı yönünden tehlike oluşturması nedeniyle çağımızın en aktüel konusu olmuştur.

Pestisitlerin en az 49 tanesi kansorejen, 31 tanesi mutajen, 61 tanesi teratojen ve 89 tanesi allerjin etkiye sahiptir.

Ülkemizde etken maddesi 250’den fazla zirai mücadele ilacı kullanılmaktadır. Bu etken maddelerden organik fosforlu olanlar günümüzde uygulama alanı genişliği en çok olan gruptur. Toksisiteleri yüksek olmalarına rağmen kalıcılıkları 1-12 hafta kadardır. Organik klorlu olanlar ise atıldıkları bitki üzerinde ve toprakta bozulmadan uzun süre (2-10 yıl) kalabilirler ve yarılanma ömürleri çok uzundur. Bu grup insektisitlerin birçoğu biyolojik dengeyi bozmaları ve kansorejen etkileri nedeniyle yasaklanmıştır. Fakat etkileri halen devam ettiğinden en önemlileridir.

Pestisit kalıntılarının çok düşük düzeylerinin bile canlı organizmalarda birikim oluşturarak çeşitli hastalıklara neden olduğu bilinmektedir. Bu kalıntıların çok yüksek düzeyde oluşturdukları zehirlenmeler ‘akut’, düşük dozda oluşturdukları zehirlenmeler ‘kronik’ zehirlenmeler olarak adlandırılmaktadır. Bu etkiler uzun dönem sonunda insan ve hayvan vücut yağlarında birikebilme özelliğine sahip olduklarından ağırlık açısından çok önemli problemler yaratabilir.

İnsanları pestisit kalıntılarının zararlı etkilerinden korumak için gıda maddelerinin üretiminden tüketimine kadar geçirdiği her safhada kontrol altına alınması gerekmektedir.

Çeşitli amaçlarla kullanılan ilaçların bir bölümü kullanma sırasında doğrudan doğruya, diğer bir bölümü de bitki üzerinde tutunamayıp toprağa geçmektedir. Bitki üzerinde kalan bölümünde daha sonraki toprak işlemesi sırasında toprağa geçtiği söylenebilir. İnsanların omnivor bir canlı olması nedeniyle bugün Dünya’da her insanın bünyesinde pestisit kalıntılarına rastlanmaktadır. Kalıcılık etkisi olan pestisitlerin toprakta kalan miktarlarının yetiştirilen ürünler vasıtası ile insan sağlığını, ayrıca bu ilaçların yeraltı sularına karışması sonucu da hayvan ve insan sağlığını da etkilediği bilinmektedir.

Bu potansiyel tehlike karşısında insan sağlığının risk altında olduğu konusu ayrıca üretici ve tüketicilerin bilinçlendirilmesinin kaçınılmaz bir gerçek olduğu ortaya çıkmaktadır.

Facebook'ta Yayınla>
Soru / Yorum Eklemek İçin Tıklayınız
..:: Sorular / Yorumlar ::..
Henüz yorum eklenmemiştir. Yorum Eklemek için Tıklayınız.
Ne? nedir? Nasıldır? Nasıl yapılır? Ne zaman yapılır?
Copyright - Tarım Kütüphanesi - 2007