Tarım Kütüphanesi

Meyve Ağaçlarında Rosellinia Kök Çürüklüğü

(Rosellinia necatrix)

Tanımı ve Yaşayışı

 Fungusun miselleri önemlidir. Etmenin miselleri toprakta, özellikle hasta aÄŸaçların bulunduÄŸu bahçelerde uzun yıllar canlılığını sürdürür ve enfeksiyonlara neden olurlar. Hastalığın yayılmasında önemli olan fungusun miselleridir. Sulama suyu, sel, yaÄŸmur suları ve toprak iÅŸlemesi hastalığın yayılmasında etkilidir.

 Zararlı OlduÄŸu Bitkiler ve Zarar Åžekli

Kök çürüklüğüne yakalanmış ağaçlardaki ilk belirti yapraklardaki sararmalardır. Yaprak sararmaları ağacın tümünde veya köklerdeki enfeksiyona bağımlı olarak ağacın bir yönünde olabilir. Sararma ve solgunluk yanı sıra yapraklarda küçülme de dikkati çeker. Zamanla yaprakların kuruyup dökülmesiyle ağaçta normalden az yaprak kalır. Hasta ağaçlarda büyümede durgunluk ve geriye doğru ölüm söz konusudur. Meyve verimi ve kalitesi düşer meyveler irileşmeden ve olgunlaşmadan dökülür. Hasta ağaçların ince kökleri esmerleşip çürür. Kalın köklerde ve kök boğazında önceleri beyaz renkli olan miselyum tabakaları giderek koyulaşır gri ve siyaha dönüşür. Kökün kabuk kısmı kaldırılınca kabuk altında ağ şeklinde beyaz misel örtüsü görülür (Şekil 8).

Hastalığa yakalanma açısından fidanlarla ağaçlar arasında farklılık yoktur, ancak fidan ve genç ağaçlarda hastalık daha etkilidir ve böyle fidanlar elle çekildiğinde topraktan kolayca çıkarlar. Rosellinia kök çürüklüğü ağaçların kurumasına neden olduğundan ekonomik kayıp önemlidir. İncir, zeytin, bağ, turunçgiller, sert ve yumuşak çekirdekli meyve ağaçları, hububat, sebze ve süs bitkileri ile orman ağaçları konukçuları arasındadır.

Hastalık etmeninin belirtisi

 Kültürel Mücadele

Hastalığın mücadelesinde kültürel önlemler ağırlık kazanmaktadır. Ağır ve göllenme yapan topraklarda bahçe kurmaktan kaçınılmalıdır. Ağaçlar sağlam ve sağlıklı yetiştirilmeli, köklerin yaralanmamasına dikkar edilmelidir. Sulama suyu ve gübre ağaçların kök boğazlarına değil taç iz düşümlerine verilmelidir. Fidanlar derin dikilmemeli ve salma sulamadan kaçınılmalıdır. Sonbaharın ilk yağmurlarından sonra fungusun oluşturduğu mantar şapkaları kök bölgesinden koparılarak uzaklaştırılmalıdır.

Hastalık bahçenin belli kesimlerinde yoğunlaşmış ise, rizomorfların sağlam ağaçlara ulaşmaması için hastalığın görüldüğü yerlerde ağaçlar arasına 30 cm genişlik 60 cm derinlikte hendekler kazarak bulaşık ağaçlar izole edilmelidir. Aynı şekilde çevre bahçelerde hastalığın yoğun olması durumunda sel suları ve bitki artıkları ile fungusun bahçeye bulaşmasını engellemek için bahçe etrafına 60 cm derinliğinde hendek açılmalıdır.

Bulaşık bahçelerde ilkbaharda aÄŸaçların kök boÄŸazları ana köklere kadar açılarak yaz aylarında güneÅŸ ve hava almaları saÄŸlanmalıdır. Kuruyan aÄŸaçlar bahçeden en ince kökleri de dahil sökülerek imha edilmeli ve açılan çukurlarda kireç söndürülmelidir. Bu ÅŸekilde aÄŸaç sökülen alanlara 2–3 yıl herhangi bir meyve fidanı dikilmemelidir.

("TEORİDEN PRATİĞE KÜLTÜREL MÜCADELE" kitabından)

(ISBN: 978-605-9175-21-0)