Tarım Kütüphanesi

Kabakgillerde Solgunluk ve Kök Çürüklüğü

(Fusarium spp., Pythium spp., Rhizoctonia spp.)

Tanımı ve Yaşayışı

Pythium spp.: Toprak kaynaklı olan hastalık etmeni, bölmesiz hiflere sahip bir fungustur.

Rhizoctonia spp.: Bölmeli, düzgün ve dik dallanan miselli toprakta yaşayan ve tohumla da taşınabilen bir fungustur.

Fusarium spp.: Bölmeli miselli, tek hücreli mikrokonidilere, çok hücreli (bölmeli) makrokonidilere ve dayanıklı klamidosporlara sahip olan toprak ve tohumla taşınabilen bir fungustur.

Bu hastalık etmenleri yaşamlarını genellikle toprakta sürdürürler. Bu etmenlerin bir yıldan diğer yıla geçişleri, genellikle tarlada kalan hastalıklı bitki artıkları ile bazı türlerde ise tohumla olmaktadır.

Zararlı Olduğu Bitkiler ve Zarar Şekli

Hastalık etmenleri fide devresindeyken kök çürüklüğü (çökerten) hastalığına neden olurlar. Bu devrede hastalığa yakalanan fideler çoğunlukla kurur. Canlı kalanlar ise kök boğazı ve kılcal köklerdeki lokal yaralar ve çürümeler nedeniyle, ileriki devrelerde solgunluk hastalığına daha duyarlı hale gelir. Vejetasyon dönemi ilerledikçe solgunluk hastalığının en belirgin özelliği olan iletim demetleri lekelenmeleri (Şekil 1) ve kol uçlarından başlayan solgunluk sonucu önce yapraklarda daha sonra tüm bitkide çökme oluşur (Şekil 2). Kabakgil ekiliş alanlarında ekonomik ürün kayıplarına neden olabilen bir hastalık olup ülkemizde bütün kabakgil ekiliş alanlarında görülebilmektedir.

Fusarium oxysporum f. sp. niveum’un karpuz iletim demetlerindeki belirtisi,

Fusarium sp.’nin kavun tarlasında oluÅŸturduÄŸu solgunluk belirtisi.

Kültürel Mücadele

Sık ekim/dikimden kaçınılmalı. Fideler ve bitkilerin hava almasına dikkat edilecek şekilde dikim yönleri ayarlanmalı. Sulama suyunun bitki kök boğazına temas ederek kök boğazında çürüklük meydana getirmesini önlemek amacıyla sırta dikim yapılması en uygun olan yöntemdir. Hastalığın konukçusu olmayan kültür bitkileriyle en az 3-4 yıllık bir ekim nöbeti uygulanmalı, dayanıklı ya da tolerant çeşitler yetiştirilmelidir. Toprağın fiziki yapısını düzeltmek, bitkilerde iyi gelişmeyi ve patojen etmenlere karşı yararlı mikroorganizma yoğunluğunun artmasını sağlamak için tarlaya yanmış çiftlik gübresi verilmeli ve yeşil gübre uygulaması yapılmalı, özellikle küçük alanlarda toprak solarizasyonuna önem verilmelidir.

("TEORİDEN PRATİĞE KÜLTÜREL MÜCADELE" kitabından)

(ISBN: 978-605-9175-21-0)