(Tylenchida: Heteroderidae)
1. TANIMI VE YAŞAYIŞI
İncir kist nematodu {Heterodera fici Kirjanova)'nun dişisi armut veya limon şeklindedir. Dişisinin ortalama boyu 1.4 mm kadardır. Erkeği iplik formundadır.
Dişiler konukçu bitkilerin köklerinde bitki özsuyunu emerek yaşarlar, fakat Kök-ur nematodları gibi köklerde urlar meydana getirmezler. Dişiler kılca! kökler üzerinde boyun noktasına kadar başı bitki dokusu içinde, vücut kısmı ise köke asılı vaziyette bulunurlar. öldüklerinde vücudunun dış tabakası kalınlaşarak yumurtaları muhafaza eden koyu kahverengi kist halini alır.
Toprağa geçen kistler içerisinde 100-230 kadar yumurta bulunur. Kistler toprakta uzun süre kalabilirler (6-10 yıl kadar) ve uygun şartlar altında yumurtadan çıkan 2. dönem larvalar, konukçusu olduğu bitkilerin köklerine geçerek zararlarını yaparlar. Bu dönem nematodun en aktif dönemidir. Larvalar kök ucunun biraz gerisinden kökü delerek içeri girerler. Konukçu kökünde beslenerek ergin hale gelirler. Olgunlaşan erkek ve dişiler, başlan kök içinde olarak beslenmelerine devam ederler, bir süre sonra erkekler toprağa geçer. Çiftleşen dişilerde yumurtalar gelişerek renk koyulaşır ve vücudu yumurta ile dolan dişi ölerek yumurtaları koruyan dayanıklı kist şeklini alır ve diğer nesilleri vermek üzere toprağa geçer.
2. ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK öNEMİ VE YAYILIŞI
İncir kist nematodu ile bulaşık topraklarda yetişen bitkilerde, genellikle bodurlaşma görülür, bitkinin gelişmesi zayıflar, meyve veriminde ve iriliğinde azalma gözlenir. Nematodun kılcal köklerde yaptığı zarar nedeniyle dallanma ve çalılaşmalar oluşur. İnce kökler üzerinde beslenmeye devam eden dişi nematodlar, bir süre sonra köklere zarar verirler.
İncir ağacında yapılan patojenite çalışmasında toprakta başlangıç popülâsyonu 8 yumurta-larva/cm toprak olduğunda bitkilerin %30'u. 64 yumurta-larva/cm' toprak olduğunda ise bitkilerin tamamı ölmüştür. Ancak İncir kist nematodunun popülas-yon yoğunluğu genellikle bahçelerde bu derecede zarar oluşturacak düzeylere ulaşmaz. Bununla beraber özellikle tohumdan incir fidanının elde edildiği incir fidanlıklarında potansiyel bir tehdit olduğu dikkate alınmalıdır.
3. KONUKÇULARI
Başta incir ve kauçuk olmak üzere Ficus spp.'nin zararlısıdır.
4. DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ
Yurdumuzda zararlının doğal düşmanları üzerinde araştırma yapılmamıştır.
5. MÜCADELESİ
5.1. Karantina önlemleri
İncir kist nematodu karantinaya dâhildir. Sertifikalı fidanlık ve süs bitkisi yetiştirilen alanlarda bu nematodun kontrolü yapılmaktadır.
5.2. Kültürel önlemler
- Bu nematodun tespit edildiği alanlarda en az 4 yıl süreyle konukçusu olmayan bitkilerle ekim nöbeti uygulanmalıdır.
- Sulama suyunun bulaşık alanlardan diğer alanlara taşması engellenmelidir.
- Damla veya yağmurlama sulama sistemleri tercih edilmelidir.
5.3. Kimyasal Mücadele
Fümigant etkili bir ilaçla, dikim öncesinde toprak ilaçlaması yapılabilir (Bkz.: Nematodlara Karşı Ekim-Dikim öncesi Toprak İlaçlamaları.)
Facebook'ta Yayınla>