Prune dwarf Harvirus (PDV)
1. TANIMI VE YAŞAYIŞI
Erik cücelik virüsü (PDV), Bromoviridae familyasına bağlı Harvirus cinsine dahildir. PDV, izometrikten (19-26 nm) basiliforma (70 nm'ye kadar uzunluk) kadar değişen yapıdaki parti küllerden oluşmaktadır. Linear tek sarmal ve çok parçalı (RNA1-RNA4) genom içermektedir.
Virüs, tohumla ve polenle taşınmaktadır. Tohum ve polenle yayılma özellikle kiraz, mahlep ve vişnede yaygındır. Erikte virüsün polen veya tohumla taşınmasına dair bir bilgi bulunmamaktadır.
2. BELİRTİLERİ, EKONOMİK öNEMİ VE YAYILIŞI
PDV, Pnmus cinsine bağlı sert çekirdekli meyve grubunu enfekte etmektedir. Prunus türlerinin yetiştirildiği ılıman iklimlerde bulunmaktadır.
Bitkideki belirtileri çoğunlukla ilkbahar aylarında kendini gösterir ancak bir sonraki yıl bu belirtiler gizlenebilmektedir.
Erik yapraklarında şekil bozuklukları görülür. Ağaçta genel bir bodurlaşma dikkati çeker. İtalyan eriği ve diğer bazı erik çeşitlerinde, ağacın sadece bir kısmında iplik şeklini almış "potin bağı" adı verilen görünüm belirir. Yüksek sıcaklıklarda belirtiler maskelenmektedir.
Şeftalide de, erikteki belirtilere rastlanmaktadır. Bununla birlikte, boğum aralarında kısalma, ilkbaharda dikkat çekici olup, yapraklar koyu yeşil renkte ve sağlıklı ağaçlara kıyasla daha dik ve yukarı doğru bir gelişme gösterir.
klorotik halkalı leke, şekil bozuklukları ve bazen de nekrotik çizgiler olarak gözlenebilmektedir.
Vişne yapraklarında sararma ve siğil oluşumu haziran ayında gözlenebilmektedir. Meyve gözleri seyrek yapraklı sürgünler şeklinde geliştiğinden verimde yarıya ve daha fazlasına kadar azalma görülür. Ayrıca bulaşık ağaçlardaki bazı meyveler normal büyüklükte olmalarına rağmen şeker içeriklerinde artışa rastlanır.
Bu virüs tüm dünyada kiraz ve vişne yetiştiriciliğinde önemli ekonomik kayıplara neden olur. Avrupa'da kirazlarda %35 oranında verim kaybına neden olduğu bilinmektedir. Erik cücelik virüsü diğer virüslerle (Prunus nekrotik halkalı leke virüsü-PNRSV, Ahududu halkalı leke virüsünün-RpRSV) birlikte bulunduğunda, oluşturduğu belirtiler (enasyon, şekil bozuklukları) ve ekonomik kayıp çok daha fazla artmakta hatta ağacın ölümüne neden olmaktadır (Şekil 47).
Bu virüsün farklı izolatları, konukçusuna bağlı olarak farklı belirtiler göstermektedir.
Ülkemizde sert çekirdekli meyve türlerinde ve gülde sınırlı olarak saptanmıştır
3. KONUKÇULARI
Sert çekirdekli meyve grubuna dahil kiraz, vişne, mahlep, badem, kayısı, şeftali ve erik ile birlikte Prunus cinsine bağlı birçok süs bitkisi ve gül bu virüsün konukçuları arasındadır.
4. MÜCADELESİ
Bu virüsün kontrolüne yönelik doğrudan bir yöntem bulunmamakla birlikte, hastalıktan ari üretim materyali kullanımına özen gösterilmelidir.
Facebook'ta Yayınla>