Bazı yazlık ekiliş bitkilerinde sulama
Hakan Karabıyık
Ziraat Mühendisi

Değerli çiftçilerimiz, yetiştirme paketi dediğimiz ‘iyi bir tohumluk seçimi, tohum yatağı hazırlama, ekim, gübrelem, sulama, zirai mücadele, hasat, harman gibi) ürünün kaletisin ve verimini etkileyen en önemli girdilerden birisi de hiç şüphesiz ki, uygun seçilen teknikle yapılan sulamadır. Bu sayımızda, yazlık ekilişleri yaptığımız yada yapacağımız şu günlerde özellikle bölgemizde ekim alanı olarak da artış gösteren bazı yazlık ekilişlerinde sulama konusunu işlemenin faydalı olacağı kanatindeyim. Buna göre;

Silazlık Mısır:

Silajlık mısırda beklenen iyi bir verim alabilmek için sulamaya önem vermek gerekir. Su ihtiyacını zamanında; toprak yapısı ve su durumu da dikkate alınarak, 3-5 defa sulama yapılmalıdır. Havaların çok sıcak gittiği dönemlerde sulama adetinin artırılmasında yarar vardır. Genelde ilk su mısır bitkisi 30-40 cm boylandığında, ikinci su mısır püskülleri görüldüğünde, üçüncü su ise süt olum devresinde mutlaka verilmelidir. Ancak hava sıcaklığına göre 8-10 gün arayla sulama yapılmalı, bitkiler suya sıkılmamalıdır. Yapraklarda hafif pörsüme, kıvrılma, dikleşme ve hafif kızarıklık bitkilerin suya ihtiyacı olduğunu gösterir. Damla sulama ve karık usulü sulama sistemleri kullanılmalıdır. Bitki boyu 80-100 cm’ye kadar yağmurlama sulama sistemi de uygulanabilir.

Yonca:

Yonca bitkisi hem kıraçta, hemde sulu şartlarda yetiştirilebilen bir bitkidir. Kıraçta yetişmesine rağmen su ihtiyacı çok yüksek olan bir bitkidir. Yoncaya bol ve dengeli su verildiğinde verimi çok fazla artmaktadır. Yoncada sulama sayısı genellikle biçim sayısına bağlıdır. Genel olarak yoncayı biçimden bir hafta ve biçimden bir hafta sonra olmak üzere iki kez sulamak uygundur. özellikle ilk yıllarda yoncanın daha fazla suya ihtiyacı vardır. Sulamalar genellikle sabah erken saatlerde ve akşam serinliğinde yapılmalı, öğle sıcaklarında sulama yapılmamalıdır. Suyun göllendirilmesi, yoncanın köklerinin hava almayarak ölmesine neden olabilir. Bundan dolayı suyun yüzeyde göllenmemesine dikkat edilmelidir. Yoncada; salma veya yağmurlama sulama sistemleri ile sulama yapılmaktadır.

Kuru fasulye:

Fasulye, ekimden hasada kadar 350-450 mm suya ihtiyacı vardır. Bitkinin ekimi yazlık olduğu için, bu miktarın önemli bir kısmı sulama suyu ile karşılanır. Fasulye yetiştirildiğinde bitkinin üç farklı döneminde sulama yapılır:

a) Çimlenme döneminde: Uygun toprak sıcaklığı ve toprak nemi bulunduğunda fasulye tohumları 4-7 gün içinde çimlenir. Ekim sırasında toprak nemi az ise çimlenme döneminde sulama yapılır. Toprak kuru ise ekimden önce sulama yapılması uygundur. Ekimi izleyen dönemde fazla yağış nedeniyle toprak yüzeyi kaymak bağlımış ise bu tabanın yumuşatılması macıyla hafif bir yağmurlama sulama yapılması çıkışı kolaylaştırdığından önerilir. Ancak yağmurlama sulama sistemi hem hastalık gelişmesini hızlandırdığından hem de çiçiklenme peryodunda çiçek ve küçük bakla dökümüne neden olduğundan kuru fasulye yetiştiriciliğinde kullanılmamalıdır.

b) Çıkıştan çimlenmeye kadar olan dönem: Bitkiler 10-15 cm olduğunda hafif bir sulama yapılır. Daha sonra çiçeklenmeye kadar bitkinin su isteğine göre en az 1-2 sulama daha yapılır. Bitkinin bu dönemine kadar yapılan sulamalarda fazla su verilmemeli, tarladaki su göllenmesine mani olunmalıdır. Bu dönemde verilecek fazla su bitkide kök ve gövde çürüklüğünü artırır. Köklerin gelişmesini önler, gelişme yavaşlar.

c) Çiçeklenmeden hasada kadar olan dönem: Çiçeklenme döneminde bitkinin kök gelişmesi tamamlanmış ve kökler 60-90 cm derine inmiştir. Bundan sonra yapılacak sulamalarda fazla su verilerek, toprakta kök yayılma bölgesinin ıslatılması gerekir. Kök bölgesindeki toprağın nemli olması durumunda bitkiler daha iyi gelişir. Sıcak havalarda ve kumlu topraklarda bitkinin faydalanacağı suyun her an hazır olması yönünden 5-10 gün ara ile sulama yapılması uygundur. Serin havalarda ve ağır topraklarda sulama 5-10 gün arayla tekrarlanmalıdır. Bu dönemde nem eksikliği döllenen çiçek sayısının azalmasına, baklalarının küçük ve kalitesiz olmasına neden olur. Toprakta su eksikliğinin ilk belirtisi bitki yapraklarının açık yeşil olan renklerinin koyu mavi yeşil renge dönüşüdür. Damla sulama ve karık sulama sistemleri kullanılmalıdır. Damla sulama sisteminde ise belli parselleme kriterleri de dikkate alınarak bitkinin su ihtiyacı nisbetinde her gün veya gün aşırı sulama yapılmalıdır

Ayçiçeği:

Ayçiçeği ekim döneminde toprakta yeterince rutubet yok ise bir çıkış sulaması yapılabilir. Bitkinin erken gelişme dönemlerinde bitkilerde olgunluk belirtileri göstermeye başladığı dönemlerde yaklaşık 15-20 gün aralarla sulama yapılabilir. Sulama suyu yeterli ise;

a) İlk tabla oluşmada: Ekimden 50-55 gün sonra tabla oluşumu başlar. Tabla çevresinde iki sırada oluşan yalancı çiçekler görüldükten sonra sıra asıl çiçeklere gelir. Bu devre çeçiklenme başlangıcıdır.

b) Çiçeklenme başlangıcı: Yaklaşık olarak yıldız tablo oluşumundan 15 gün sonra başlar? Ayçiçeğinin bu devrede su ihtiyacı oldukça yüksektir.

c) Danelerde süt olumu başlangıcı: Tabla üzerindeki daneler, iki parmak arasında sıkıldığında içlerinin beyazsız görünümü aldığı bu dönemde ayçiçeğini sulamak gerekir. Bu da yaklaşık çiçeklenme başlangıcından 15 gün sonrasıdır. Ayçiçeği tarlaları damla, yağmurlama ve karık usulü sulama yöntemleriyle sulanabilir. Çıkış için ve erken gelişme döneminde bitkiler 40-50 cm oluncaya kadar yağmurlama kullanılabilir. Bu gelişme döneminden sonra yağmurlama kullanılmamalıdır.

Değerli çiftçilerimiz, tüm bitki ekilişlerinde; tarlamızın arazi yapısına, kullanacağımız suyun miktarına ve kalitesine, ekeceğimiz ürüne, toprağımızın yapısına, drenaj özelliklerine ve ekonomik durumumuza göre en uygun sulama metodunu seçmeliyiz. özellikle toprağın korunması, sulama suyundan rantabl yararlanma noktasındageçmiş alışkanlıklarımızı değiştirerek damla sulama, minispring, yağmurlama sulama gibi basınçlı sulama yöntemlerine doğru yönelmeliyiz. özellikle son yıllarda su kaynaklarının kıt ve kısıtlı olduğu alanlarda ve su kaynağının bol olduğu alanlarda gerek sebze, gerek meyve bahçelerinde, gerekse sıraya ekilen bazı yazlık ekilişlerde (papates, ayçiçeği, mısır , kuru fasulye) damla sulama sistemi oldukça avantajlı özellikleri sayesinde çiftçilerimiz arasında da önem kazanmaya başlamıştır. Bu vesile ile iyi bir yetiştirme ve hasat sezonu geçirmeniz ve bir dahaki sayımızda buluşmak dileğiyle saygılar sunarım.

Facebook'ta Yayınla>
Soru / Yorum Eklemek İçin Tıklayınız
..:: Sorular / Yorumlar ::..
Henüz yorum eklenmemiştir. Yorum Eklemek için Tıklayınız.
Ne? nedir? Nasıldır? Nasıl yapılır? Ne zaman yapılır?
Copyright - Tarım Kütüphanesi - 2007