Tarım Kütüphanesi

TARLADA SIRIK DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ

Domates bitkisi, sürgün büyümesinin gelişme durumuna göre sırık ve bodur çeşitler olmak üzere iki gruba ayrılır. Sırık çeşitler pazarın istediği yola dayanıklı, raf ömrü uzun ve daha kaliteli ürünlerin üretilebilmesi nedeniyle, ilimizde sırık domates yetiştiriciliği her geçen gün daha da artmaktadır.

ÇEŞİT SEÇİMİ:

Tarlada sırık domates yetiştiriciliğinde ilk adım Pazar ve çevre şartlarına uygun nitelikte çeşit seçimidir. Bölgemize önerilebilecek sırık domates çeşitlerinden bazıları şunlardır. Elif 190 F1, gökçe 191F1, gülle F1, target F1, Opera F1, polaris F1, astone F1, MOG F1’dir.

TOHUM EKİMİ

Başarılı bir sırık domates tarımında tohum ekimi ve fide yetiştiriciliğinde kullanılacak harç için torf, yetiştirme kabı olarak da viyol ve poşet kullanımı tercih edilmelidir. Bölgemizde kasalara tohum ekim tarihi Mart ayının son haftası, tarlaya fide dikimi için Mayıs ayının ilk yarısı uygundur.

Tohumlar 60*40*8 Cm. ebatlarındaki tahta kasalara doldurulan harç veya torfa ekilir. Bir kasa için gerekli tohum miktarı 5-6 gr.dır.

Kasalara 7-8 cm kalınlığında torf konup düzeltilir, biraz sıkıştırılıp süzgeçle sulandıktan bir saat sonra bir santimetre aralıklı olarak tohum serpilir. Tohumların üzeri 0,5-1 santimetre kalınlığında ince torfla örtülerek biraz sıkıştırılır ve süzgeçli kova ile dikkatlice tekrar hafifce sulanır. Tohum kasalarının üzeri kağıt, cam veya plastikle örtülerek gerekli bakım işlemleri sürdürülür. Çimlenme başlar başlamaz örtü materyalleri alınır. Tohum ekiminde ortamın hava sıcaklığı ve tohumun ekildiği harcın sıcaklığı 20-22 derece olmalıdır.

ŞAŞIRTMA

Şaşırtma, fidenin bir yerden sökülüp başka bir yere dikilmesidir. Domates fidesinin kotiledon (ilk) yaprakları yere paralel duruma geldiğinde plastik viyollere veya naylon torbalara şaşırtılır. Torbalar ve viyoller doldurulur, iyice sulanır. Torbaya fide dikilecekse sulama  işlemi bir gün önceden yapılmalıdır. Şaşırtmadan  sonra hafif bir sulama daha yapılır. Fide devresinde hava sıcaklığı gündüz 18-20, gece12-14 derece, toprak sıcaklığı 15 derece olmalıdır. Tohum çimlenme ve fide büyütme devresinde bitkinin nem isteği %60-70’dir.

TOPRAK HAZIRLIĞI VE GÜBRELEME:

Sonbahar ve ilkbaharda tarla derin olarak sürülür. Pulluk tabanı problemi varsa dipkazan veya çizelle toprak işlenir. İkinci sınıf toprak işleme alet ve makinaları ile toprak dikime hazır hale getirilir. Lister çapa  ile önerilen sıra aralıklarında karıklar oluşturulur. Toprak analizlerine göre dikim öncesi temel gübreleme yapılır. Bunun için 5 ton/da yanmış ahır gübresi tarla hazırlığı sırasında verilir. Ayrıca 40 kg/da DAP ve 20kg/da potasyum sülfat dikim öncesi toprak altına verilmelidir. Domateste 1 kg. ürün için saf madde olarak 2,5 gr azot, 2,5 gr fosfor ve 5 gr potasa ihtiyaç vardır.

Dikimden sonra bir eksiklik belirtisi görülmüyorsa 2-4 hafta üst gübrelemeye gerek olmayabilir. Çiçeklenme döneminden itibaren 10-12 günde bir 6 kg potasyum nitrat, 4 kg %33 amonyum nitrat 2 kg MAP gübreleri karıştırılıp dekara ve karıklar arasına verilir. İhtiyaç halinde mağnezyum ve mikrobesin elementlerinden demir ihtiva eden gübrelerin verilmesi uygun olur.

DİKİM

Fide lister çapa ile oluşturulan karıklara dikilir. Listerle 20-25 cm. derinlikte ve 40 cm. genişlikte karıklar açılır. Cift sıra dikimde lister çapa ile iki karık arası (yastık genişliği) 120 cm. olacak şekilde karıklar açılır. Açılan her bir karığa dar sıra arası 50-60 cm olacak şekilde fideler dikilir.

Tek sıra dikimde 100*40 veya 110*35 cm. sıra arası ve sıra üzeri sıklıkta fideler dikilir. Çift sıra dikimde ise fide sıklığı 100*60*50, 100*50*50 veya 110*50*50 cm. olabilmektedir.

ÇAPALAMA

Dikimden sonra can suyu verilir, fazla bekletilmeden çapa yapılarak fidelerin kök boğazları gevşek toprakla doldurulur. Tek sıra dikimlerde birinci çapada hafif boğaz doldurması yapılır. İkinci çapa ile beraber boğaz doldurması tamamlanır.

SULAMA

Dengeli bir gelişme için bitki meyveye yatıncaya kadar bolca verilen can suyundan sonra mümkünse sulama yapılmamalı, bu devrede zorunlu hallerde azar azar sulanmalıdır. Meyve tutumundan sonraki sulamalarda  su miktarı ve sulama sıklığı artırılmalıdır. Çiçeklenme dönemi sonrasında toprak nemi ile hava nisbi nemi %70 civarında olmalıdır

ASKIYA ALMA (Herekleme, sırığa alma)

Genelde ikinci çapa ile beraber herek yapılır. Bitki 30-35 cm boylandığında bitkinin kuzeyine ve 10 cm uzağına sırık dikilir. Bölgemizde sırık domates yaklaşık 2 metre boylandığından buna uygun sırık boyu seçilir. Bu dikilen sırığa bitki gövdesi dipten 3. Yaprağın altından rafya (Bağlama ipi) ile gevşekçe bağlanır. Her 30-35 cm de bir iple gövde sırığa bağlanıp bitki sırık boyunca büyütülür.

BUDAMA (Koltuk alma,yaprak alma, uç alma)

Koltuk alma, yaprak sapı ile gövde arasında çıkan sürgünlerin alınmasıdır. Koltuk alma geciktirilmemeli sürgün 4-5 cm boyunda iken elle dipten alınmalıdır. Şayet bu işlem geciktirilmiş ise  sürgünlerin keskin bir bıçakla kesilerek alınması daha doğru olur. Koltuk alma 7-10 günde bir tekrarlanmalıdır.

Yaprak alma, Bitki boyu 1-2 metre olduğunda hasat olgunluğuna ulaşmış veya hasat yapılmış ilk meyve salkımına kadar olan yaprakların alınmasıdır. Yaprak yukarı çekilip kolaylıkla dipten koparılır. Meyveler normal iriliğini almadan yaprak seyreltmesi yapmak hatalıdır.

Uç alma: Bitkinin büyüme noktasının 6-8 dölden sonra2 yaprak bırakılarak tırnakla kesilerek yapılır. Bu işlemlerden sonra maneb etkin maddeli bir fungusitle bitki ilaçlanır.

HASAT

Bitki çeşit özelliğine ve pazarlama koşullarına göre yapılır. Yakın pazarlar için tam olum devresinde uzak ve nakliye gerektiren pazarlar için pembe olum devresinde hasat edilir.

Not: Fide yetiştiriciliğinde ve tarla devresinde hastalık ve zararlılarla mücadele için Tarım İl Müdürlüğü  Bitki Koruma Şube Müdürlüğü elemanlarının tavsiyeleri doğrultusunda hareket edilir.

Konya Tarım İl Müdürlüğü