İçinde bulunduğumuz kış aylarında sığırlar ahırda barındırıldıklarından, hareket imkanlarının kısıtlanmasına bağlı olarak tırnaklarda istenilen oranlarda doğal aşınma olmamaktadır. Bu nedenle tırnakların belirli aralıklarla bakımı, hayvanın genel sağlığı yanında verimleri üzerinde de etkilidir. Sığırlarda tırnak bozuklukları, topallıklar ve bunlarla seyreden hastalıklar geniş ölçüde verim kaybına yol açar. Yapılan istatistiklere göre, sığırlardaki topallıklar süt humması ve akut mastitis (meme iltihabı) daha çok görülmektedir. Tırnak şekil bozuklukları ve buna bağlı hastalıklar %25 oranında seyretmektedir. Tırnak bozukluklarının yol açtığı ekonomik kayıpları şöyle özetlemek mümkündür:
1- Vücut ağırlığının azalması
2- Yemden yararlanmanın azalması
3- Laktasyon (süt verimi) süre ve miktarının azalması
4- Damızlık kabiliyeti yerinde olan birçok sığırın erkenden damızlıktan ayrılması.
Uzun süre ahırda barındırmaya bağlı olarak tırnaklarda şekil bozuklukları meydana gelir. Tırnaklara normal olmayan yüklenmeler, tırnak duvarının ve tırnak tabanının dokusunun ezikliklerine sebep olur. Uzayan tırnaklar arasında ahır pislikleri toplanarak, tırnak enfeksiyonlarına yol açar. Bu da topallıklara, süt veriminin azalmasına ve hayvanın zayıflamasına neden olur.
Zamanında tırnağa gösterilen küçük bir özen ve düzeltmeler ile gelecekteki büyük bozuklukların önüne geçilmiş olur. özellikle çok keskin kenarlı tırnaklarla, kötü kırılmış tırnaklar ve taban ezikliklerinin tedavi edilmemesi ya da yetersiz tedavi zamanla daha büyük bozuklukların oluşmasına sebep olur. Erken bulguların Veteriner Hekime bildirilmesi olabilecek bozuklukların önüne geçilmesini sağlar.
Hayvanın ayakta dururken vücut ağırlığı, ayakların iç kısmına biner. Dış kısma daha az yük bindiğinden bu taraftaki tırnaklar aşırı uzar. öne ve yukarı doğru kıvrılır.
Tırnakta boynuzsu kısım çeşitli faktörlere bağlı olarak (beslenme, ahır koşulları, aşınma vs.) ayda ortalama 6-7 mm. uzar. Tırnak bakımı düzenli yapılmazsa tırnağın şekil değişikliklerine bağlı olarak bacaklarda anormal duruşlar oluşur.
Tırnak Kesimi: Tırnak kesimi ve düzeltilmesi normal olarak 6 aylık dönemlerde birincisi, ahırdan mera’ya çıkışta (ilkbaharda), ikincisi; mera’dan ahıra geçişte (sonbaharda) olmak üzere yılda iki defa yapılmalıdır. İleri gebe, yüksek verimli ineklerde doğumdan 6-8 hafta önce, tırnakları hızla uzayan hayvanlarda ise yılda 4 kez tırnak kesme işlemleri yapılması yerinde olur.
Boğaların tırnakları ise yılda 3-4 defa kesilmelidir. Çünkü tırnak bakımı ve ayak sağlığı boğanın aşım kabiliyetiyle yakından ilgilidir.
Tırnak hastalıklarında koruma ve bakım, tedavisinden daha az masraflı ve zahmetsizdir.
Tırnak Bakımı: Tırnak dokusunun kanla beslenmesi ve kan dolaşımının düzenli olması için padok ve merada hayvanların gezinmesi sağlanmalıdır. Mer'a dönüşü hayvanların tırnakları arasına sıkışabilecek sert yabancı cisimler yönünden kontrol edilmelidir. Daha önce de belirtildiği gibi uzayan tırnaklar periyodik olarak yılda iki kez kesilerek düzeltilmelidir.
Ayak Banyolarının Uygulanması: Sığırları ayak hastalıklarından koruyabilmek için ayak banyoları uygulaması gerekmektedir. Ayak banyoları hem koruyucu hem de tedavi etmek amacıyla (özellikle şap hastalığının seyri sırasında) kullanılır. Gerek ahır girişlerine ve gerekse ahırlar arasına veya mer'a ile ahırlar arasına yada padok ve gezinti yerlerine yapılabilir. Bu banyolar beton, ahşap, madeni değişik malzemelerden yapılabilir. Sabit olabileceği gibi gerektiğinde taşınabilir banyolar da kullanılabilir.
Ahır girişindeki ayak banyoları, hayvanlara her giriş ve çıkışında geçmeleri için yapılırlar. Normal ölçülerinde boyları 100 cm, enleri 60 cm. ve derinlikleri 15-18 cm. olacak şekilde betondan yapılırlar. Banyoların zeminleri uzunlamasına oluklu yapılarak basma sırasında hayvanların parmaklarının açılmasını sağlar. Bu banyolarda %5-10 bakır sülfat, %3-5 formalin, %8-10 çinko sülfat, %3 creoline, %0.1 rivanol, %0.2 potasyum permenganat, 1/240 oranında iyodur ve iodoform kullanılır.
Facebook'ta Yayınla>