Pestisitlere Dayanıklılık (Direnç)
Bir zararlıya karşı aynı pestisitin veya etki mekanizması aynı olan pestisitlerin ard arda uzun süre kullanılması sonucu önce hassasiyet azalışı sonra da dayanıklı popülasyon.
Pestisitlere karşı dayanıklılık tüm zararlılarda görülür. Kırmızıörümcekler, yaprakbitleri gibi gelişme süreleri kısa, yılda çok sayıda döl veren zararlılarda kısa zamanda görülür.
Hangi Türlere
İlk kayıt 1914 yılında ABD’de bildirilmiştir
2007 yılı sonuna kadar 553 türde
331 bileşiğe toplam 7.747 durumda
Diptera (% 33,8)
Lepidoptera (%15,4)
Acarina (13,7)
Coleoptera (%13,4)
Homoptera (%10,5)
Hangi İlaçlara
Dayanıklılık durumu en çok sırasıyla organik fosforlu bileşiklere (%37,3),
klorlandırılmış hidrokarbonlardan cyclodine grubuna (%18,4)
piretroitli bileşiklere (%15,5)
DDT’ye (%11,8)
karbamatlı bileşiklere (%7,1)
Dayanıklılık Tipleri
Morfolojik dayanıklılık
Vücut yapısı - sık kıllı olması-kutikula'nın çok kalın olması
ilacın hedef yerine ulaşmaması
Davranış dayanıklılığı
Davranışı - meyve kabuğunu yutmaması - stigmalarını kapatma
Fizyolojik dayanıklılık
Fizyolojik faaliyetleri - enzimler – etkisizleştirme
En yaygını - kalıtsaldır - en tehlikelisi
Çapraz dayanıklılık (cross-resistance)
Hiç karşılaşmadığı diğer pestisite de dayanıklılık
Çok tehlikelidir - çok sayıda pestisite
Çok yönlü dayanıklılık (multiple resistance)
Birden fazla yolla
Dayanıklılığın Önlenmesi
Pestisit kullanımı arttıkça dayanıklı zararlı sayısında hızlı bir artış
En önemli sorunlar içinde ilk sıralarda
İlaçlardan beklenen sonuçlar alınamamış
Daha fazla pestisit kullanımı ve etkisizlik nedeniyle ciddi ekonomik zararlar ve doğal denge iyice bozuluyor, çevre daha çok kirleniyor.
Ciddi strateji arayışları gerekiyor. Zira her şeye rağmen pestisit kullanımı zararlıları kontrol altında tutabilmek için en önemli tarımsal savaş unsurlarının başında gelmektedir.
Dayanıklılığı yok etmek kolay değildir. Ancak bazı önlemler ile engellenebilir.
Bu önlemlere pestisit direnç yönetimi denir.
Gerçekten gerektiğinde pestisit kullanılmalı
Alternatif mücadele yöntemleri teşvik edilmeli
Diğer savaş yöntemleriyle kombine edilmeli
En hassas dönemde uygun dozda kullanılmalı
Düşük veya yüksek doz kullanılmamalı
Farklı etki mekanizmasına sahip ilaçlar kullanılmalı
Sık ilaçlama yapılmamalı
Geniş spektrumlu pestisitler tercih edilmemeli
Doğal düşmanlara etkisi düşük olanlar tercih edilmeli
Etki süresi kısa olanlar tercih edilmeli
Sinerjist maddeler ilaçlara eklenmeli
Sonuçlar uluslararası düzeyde ve düzenli olarak paylaşılmalı
Dayanıklılık takip edilmeli
Doç. Dr. Enver Durmuşoğlu
Ege Üniversitesi
Ziraat Fakültesi
Bitki Koruma Bölümü
35100 Bornova-İzmir
Facebook'ta Yayınla>