Değerli hayvan yetiştiricileri, yüksek verimli bir boğadan daha çok inek tohumlanabilmesi imkanı uzun süre araştırılmış. Sonra çok düşük derecede dondurulan tohumların (spermlerin) ölmediği tesbit edilince suni tohumlamada yeni bir devir açılmıştır.
-196 derecede dondurulan tohumların istendiği zamanda ve istendiği yere kolayca taşınarak kullanılması, bir boğadan bir yılda 20- 25 bin ineğe yetecek kadar tohum alınması hayvan ıslahında büyük bir aşama kaydetmiştir.
Suni tohumlamanın ne faydası var?
* Suni tohumlama ile bir erkek damızlıktan tabii tohumlamaya göre daha fazla yararlanmak mümkündür. Tabii çiftleşme ile bir boğadan senede 60-100 inek tohumlanabilirken, suni tohumlama ile 20-25 bin inek tohumlanabilir.
* Suni tohumlamada kullanılan boğa tohumları (spermleri) dondurularak uzun yıllar saklanabildiği gibi istenen yere taşınması da kolaydı. Böylece yetiştirici çok pahalı olan yüksek verimli boğa satın almak ve beslemek zorunda kalmaz.
* Yüksek verimli ırkların boğaların genelde iri cüsseli hayvanlardır. Bunların düvelerde ve küçük cüsseli ineklerde çiftleşmesi sorun olmaktadır.
* Suni tohumlama yapmakla, tabii aşım yoluyla bulaşan başta yavru atma (brusellus) hastalığı olmak üzere birçok bulaşıcı hastalıktan damızlıkları korumuş oluruz.
* Suni tohumlama yoluyla damızlık hayvanların döl verimi kontrol altına alınabilir. Böylece damızlık hayvanlarımızın yavru verimi ve buna bağlı olarak süt verimi kontrol altına alınmış olur.
* Suni tohumlama ile erkek damızlıklara gereğinden fazla kullanılması ve damızlıkların erken elden çıkması önlenir. Ayrıca dişi hayvanların arzu edilen zaman ve mevsimde tohumlanabilir.
* Verimleri düşük, yerli sığır ve koyun ırklarının ıslahı, çok az masrafla ve kısa sürede ancak suni tohumlama ile mümkündür.
Suni tohumlamadan nasıl iyi netice alınır?
Damızlık hayvanlarımızdan suni tohumlama ile düzenli ve sağlıklı döl verimi alabilmek için bazı noktalara dikkat etmeliyiz.
* Tohumlamaya vereceğimiz hayvanın gelişmesini tamamlamış olması gerekir. Gelişmesini tamamlamamış genç düveler gebe kalırsa, gelişmesi yavaşlar, güç doğum yapar, ayrıca süt verimi de düşük olur.
*Ergenlik yaşı, kültür ırkı düvelerde 16-18 ay, melezlerde 18-20 ay, yerli düvelerde de 20-24 aydır. Ancak esas olan yaş faktörünün yanısıra bakım ve beslenmedir.
* İneklerin kızgınlık göstermemesi veya gebe kalmamasının en önemli sebeplerinden biri beslenme bozukluğudur. Tohumlamaya verilecek hayvanlardan düzenli döl verimi almak için kızgınlıktan doğuma kadar beslenmeye özen gösterilmelidir.
* İneğinizi tohumlatacağınız zaman kızgınlığın (boğasaklık) ne zaman görüldüğü, kaçıncı defa tohumlanacağını, kaçıncı doğumu olacağını tohumlama teknisyenine bildirin. Varsa tohumlama belgesi verin.
* Doğumdan sonra2-3 kızgınlık devresi geçtikten sonra (45-60 gün) ineğini tohumlatmaya götürün. Eğer doğum güç olmuşsa 3 ay geçtikten sonra göstereceği ilk kızgınlıkta tohumlatın.
* Düşük yapmış ineğinizi, 2 kızgınlık devresi geçtikten sonraki ilk kızgınlık döneminde tohumlatın.
İneğinizi boğasaklığın ilk 8’ inci saatte tohumlatmanız gebelik oranını yükseltecektir. 8’inci saatten sonra yapılan tohumlamalarda gecikmeye orantılı olarak gebe kalma oranı düşer.
Facebook'ta Yayınla>