FÄ°DAN YETÄ°ÅžTÄ°RME

İyi bir meyve bahçesi tesis etmek istiyorsak bahçemizi iyi, kaliteli fidanlarla kurmalıyız. Memleketimizde her yıl yaklaşık 10 Milyon civarında meyve fidanı üretilmektedir. Bunlardan 6.5 milyon civarındaki fidanı devlet fidanlıkları, 3.5 milyon fidanı ise özel fidanlıklar üretmektedir.

Bu dersimizde fidanın nasıl üretildiğini ve üretilirken yapılacak işlemleri sırasıyla göreceğiz.

Başarılı Fidanlık Yapmak İçin Aşağıdaki Şartlara Uymak Gerekir:

1. Fidanlık, fidan talebi yüksek olan yani meyveciliğe uygun yerlerde kurulmalı,

2. Yakıcı dondurucu ve kurutucu rüzgarlardan korunmuş olmalı,

3. Yeterli ve uygun sulama suyu bulunmalı,

4. Toprak hafif süzek ve istenilen asitlikte olmalı,

5. Arazinin meyli ve drenajı uygun olmalı,

6. Taban suyu olmamalı,

7. İlkbaharın geç ve sonbaharın erken donları, aşı ve sürgünleri etkileyecek devrede olmamalı,

8. Materyal temini için ulaşım imkanı kolay olmalı,

9. İşçi kolay temin edilebilmelidir.

Şekil 1. Fidanlarda aşı.

Şekil 2. Tohum tavası.

Fidanlık kurulacak yerin plânlanması yapılırken; işletme binası, evler, yemekhane, yollar, gübrelik, makine parkı, fidan  hendekleme  ve  satış  yeri  gibi  tesislerin  ihtiyaca  cevap verebilecek büyüklükte olmasına dikkat edilmelidir.

Fidan  Üretim  Parselleri

Aşı kalemi damızlıkları,

Çelik damızlıkları,

Tohum damızlıkları, tohum tavaları,

Şaşırtma, aşı ve üretim parsellerinden meydana gelir.

Åžekil 3. Fidan parseli.

Fidanlık Toprağının  İşlenmesi

Toprak önce 50-60 cm derinlikte işlenir. İşleme için yaz mevsimi veya sonbahar başlangıcı uygundur.

Fidanlık Verinin Gübrelenmesi

Bir fidan iki veya üç yıl aynı yeri işgal edece§i için önce tabana çiftlik gübresi verilir. Daha sonra çapadan önce potaslı, azotlu ve fosforlu gübreler verilmelidir.

Fidanlıklarda  Münavebe (Bitki Nöbetleşmesi)

Fidan sökülen yere aynı cins fidandan dikmek uygun de§ildir. Genel olarak yumuşak çekirdekli (elma, armut gibi), sert çekirdekli (kayısı, kiraz, şeftali), üzümsü meyveler aynı yere sırayla dikilebilir. Daha sonrada tarla ziraatı özellikle ti§, bakla veya çapa bitkisi ekmek fidanlara musallat olan hastalık ve zararlıları da önler.

Anaçların Yetiştirilmesi

Modern meyvecilikte meyve fidanları ya yabani tohumlarından elde edilen çöğürler veya seçilmiş klon anaçlarının üzerine aşılanarak yetiştirilirler.

Şekil 4. Anaç damızlığı.

Tohum Tavalarının  Hazırlanması

Yabani tohumdan elde edilen çöğürler 80 cm eninde ve 5 m boyunda hazırlanan tohum tavalarında yetiştirilirler. Tohum tavaları hazırlanırken:

-         önce yanmış çiftlik gübresi ile gübrelenir,

-         Bellenerek gübrenin karıştırılması sağlanır,

-         Tırmıkla düzeltilir.

-         Hazırlanan tohum tavalarına tohumlar kendi kalınlıklarının iki katı derinliğine sıravari ekilir.

Çöğürlerin Aşı  Parseline Aktarılması

Hendekleme  yerlerinde  sulanan  çöğürler  İlkbaharda  aşı parsellerine şaşırtılır. Aynı çeşitler aynı büyüklükteki ve kalınlıkta olan çöğürler beraber dikilir. Böylelikle parseldeki çöğürler aynı zamanda aşıya gelirler. Bu da yetiştiricilik açısından kolaylık sağlar.

Çöğürlerin dikim aralıkları sıra üzeri 25-35 cm sıra arası 80-100 cm olmalıdır. Çöğürlere dikimden sonra hemen can suyu verilir.

Çöğürler Aşı Parselinde Uygulanan İşlemler

Dikimden sonra verilen can suyu kaymak tabakası meydana getirir. Bunun için;

-Çöğürler aşıya gelene kadar çapalama işlemi,

-Çöğürlerin faaliyetini yavaşlatacak külleme, kırmızı örümcek, yaprak bitleri ve göz kurtları ile mücadele işleri yapılmalıdır.

Çöğürler bölge şartlarına göre yaz aylarında durgun T göz aşısı ile aşılanırlar.

Fidanlara Aşı  Parselinde Uygulanan  İşlemler

Aşılama döneminden sonra kışa kadar sulama, gübreleme, mücadele gibi bakım işleri yapılır.

Kış sonunda veya erken ilkbaharda aşının hemen üzerinde ters istikamette meyilli olarak çöğür kısmı kesilir. Fidanlıklarda sürgün faaliyeti başlaması ile beraber aşı gözleri patlamaya ve sürmeye başlar ayrıca çöğürlerin üzerinden de filizler çıkar. Bu çöğürlerdeki filizler mutlaka zamanında koparılarak aşı filizlerinin çabuk büyümesine yardımcı olunmalıdır.

Şekil 5. Yeni süren bir fidan filizleri (temizlenmemiş).

Şekil 6. Yeni süren bir fidan filizleri (temizlenmiş).

Sonbaharda fidanlar yapraklarını dökünce sökülür, kök tuvaletleri yapılır. Tür, çeşit ve boylarına göre ayrı ayrı etiketlenip hendeklenirler. Nakledilecekleri  zamanda  kökleri  açık  kalmayacak  şekilde ambalajlanırlar.

Facebook'ta Yayınla>
Soru / Yorum Eklemek İçin Tıklayınız
..:: Sorular / Yorumlar ::..
Henüz yorum eklenmemiştir. Yorum Eklemek için Tıklayınız.
Ne? nedir? Nasıldır? Nasıl yapılır? Ne zaman yapılır?
Copyright - Tarım Kütüphanesi - 2007